Мемлекеттің ең қымбат қазынасы адам болса, зүбәржат тасы – бала. Оның қауіпсіз өмірі мен бостан болашағы бәріміздің мойнымызда. Жас ұрпақтың жанарындағы жалынды жаға білу – басты парызымыз. Ол үшін баланың көңіл күмбезіне баса-көктеп кірмей, таным табалдырығын әдеппен аттау керек. Ол әдеп ең алдымен отбасынан, сонан соң балабақша мен мектепке дейінгі даярлық тобынан бастау алатындығы тағы рас. Орайлы тұста мына бір оқиғаның ойымызға оралып отырғаны.
– Балақай, өскенде кім болғың келеді? – дейді ойын білгісі келген бір ересек алдынан амандасып шыққан бір балаға.
– Бақытты болғым келеді.
– Сен сұрағымды түсінбей қалдың-ау…
– Кешіріңіз, сіз жауапты түсінбей қалдыңыз-ау, – дейді әлгі бала. Мысқыл сұраққа берілген мықты жауап кез келген ақыл иесін ойландырып тастайды. Расында, балаға бақыттан артық ештеңе керек емес. Бақытты балалық шақ деген теңеу де балаларға арналған.
Бала – басты байлығымыз, ал ең асылы – оның тәрбиесі. Ал отбасы – бала тәрбиесінің ең алғашқы алтын ұясы. Баланың тәрбиелі болып өсуіне отбасы мен өскен ортасының тигізетін әсері мол. Бала тәрбиесі ұлт таңдамайды, тәрбие барлық ұлтқа қызмет етеді. Алайда әр елдің балаларының бала тәрбиелеу ісі бір-біріне ұқсай бермейді. Әр ұлттың тәрбие беруі әрқилы болса да, бала атаулыға ортақ құндылықтар бар. Олар – туған отбасы, ұядай жылы үй, ата-анасының қамқорлығы мен сүйіспеншілігі. Жас ұрпақ тәрбиесінде еңбекке баулудың маңызы жоғары. Қазақ ерте кезден-ақ жас баланы еңбексүйгіштікке, тәртіпке, адамгершілікке үйреткен. Үлкенді сыйлау, өзінен кішіге құрметпен қарау деген қағида бұлжытпай орындалатын заң іспетті болатын. Ұлы ойшыл әл-Фарабидің өзі «Тәрбиенің негізі – еңбекте» дейді. Тіпті, білім алудың өзі еңбек арқылы келеді. «Тайдың – мінілгені, баланың – жұмсалғаны білінбейді» десек те, егемен елдің ертеңі болар бүгінгі өрендерге жан-жақты тәрбие беріп, әлеуметтік тұрғыдан барынша қамтамасыз етіп, толыққанды білім алуына жағдай жасау Қазақ елінің басты міндеті. Бұл ретте ашық қоғам, әділетті мемлекеттің атқарар рөлі зор. Сондықтан мемлекет балалардың мұқтаждығын өтеу үшін бюджеттен арнайы қаржы бөліп, олардың тиісті білім алуына, денсаулықтарын қадағалауға, жаман әдеттерге ұрынбауына, осы секілді тағы да басқа көптеген мәселелерді қамтуды мойнына алып отыр. Қазақта «Үлкеннің мыңына бергенше, баланың біріне бер» деген сөз бар. Өйткені баланы қуанту арқылы біз оны бақытты етеміз. Жерде бала қуанса, көкте періштелер қуанады екен. Баланың бақыты – бүкіл қоғамның бақыты.
Мемлекет тарапынан да балалар үшін барлық жағдайлар жасалып жатыр. Балабақшалар мен мектепке дейінгі даярлық топтарындағы балапандардың тегін білім алып, жылы тамақ ішіп, тыныш ұйықтауларына мүмкіндіктер жеткілікті. Мұның барлығы еліміздің кемел келешегі үшін. Әрине баланың кісілік келбетін, адамдық ар-ұятын қалыптастыруға ең әуелі ата-ана жауапты десек, әрі қарайғы дамуына тәрбиешілер мен мұғалімдер міндетті. Жас ұрпақ елдің ертеңгі алтын діңгегі болуы тиіс деген Қазақстан мемлекеті тәуелсіздіктің алғашқы жылдарынан бастап ұл мен қызды білімді де білікті, озық ойлы етіп тәрбиелеу мақсатында қолдан келген бар мүмкіндікті жасап келеді. Болашақты бекемдеп, келешекті кемел ету ісіндегі мақсат-міндеттер жыл санап өз шешімін табуда. Мектепке дейінгі даярлық тобының балалары жылулықты сезініп өсулері керек. Балаларға ең керегі – көңіл екен. Тәрбиеші-анасымен бір шаңырақтың астында тұрып, кәдімгідей бауыр басады. Олардың айтқандарын екі етпей орындап, солардың бойындағы жақсы қасиеттерді өздеріне сіңіруге тырысады. Балалардың болашағының жарқын болуы үшін өмір бойы ата-анамен бірге мұғалімдердің жұмыс істегендері абзал.
Дүрбелеңге толы дүниеде болып жатқан көптеген келеңсіз оқиғалардың бел ортасында жазықсыз, бейкүнә сәбилер жапа шегуде. Қаншама бала босқын санын көбейтіп, бөгде елдің босағасын сығалап жүр. Шүкір, бізде жаймашуақ, бейбіт өмір. Бала – бақытты болуы үшін жаралған. Олардың бақытын тартып алуға ешкімнің қақысы жоқ. Бала – бақытты балалық шақты сезініп өссе екен…
Еңлік МҰХТАР,
Абай атындағы мектеп-гимназиясы мектепалды даярлық тобының жетекшісі
