Адәм һаятқа келип, бәлгүлүк зиминда олтурақлишип өмүр көрүп, жут бәна қилишиду. Бир-биригә арилишип, меһриванлиқ туйғуларни ойғитишиду. Һаятлиқниң қисмити билән хислитини, хошаллиғи билән қайғусини биллә тартишип өмүрдин өтүшиду. Әл бирләшкән маканда той-тамашә, өлүм-житим, нәзирә-чирақ кәби вақиәләр садир болуп, һәммини бир җайға топлайду. Һәр бир вақиә-һадисиниң өз алдиға қаидә-рәсими болиду. Мана шу әҗдатлиримиз мирас қилған вәсийәтләрни әмәлдә тоғра пайдиланмай, алаһидә көрүнүштә болуп …

«Бір күн дәм татқан жерге қырық күн сәлем бер» деген сөз бұрынғылардан қалған. Қонақжайлылық қанымызда бар жақсы әдет. Бала кезімізде үйге қонақ жиі келсе екен деп тілеу тілейтінбіз. Өйткені ол күні дастарқанға тығулы жент, құрт, май, ұнда сақтаулы қазылар да шығады. Қонақ кеткен соң дастарқанның «қожайындары» біз болатынбыз. Рахаттанып өзімізді қонақ сезініп, әңгіме-дүкен құрып, біреуіміз апа, екіншіміз ата боп, үлкендер …

Мән хошнилирим билән йеқинда шипаханидин чиққан Айлихан һәдәмни йоқлап кирдим. У айиғини аяп бесип, һойла-арамни бесиқтуриватқан екән. Киришимизгила маңа алаһидә қарап, әпти-бәширисини бирдин өзгәртти. Униң бу көрүнүшиниң сәвәвини мән яхши билимән. Униң бирәр адәмдин дили яки көңли қалса, балағәткә толмиған балиларниң қилиғини қилип домсийивалидиған хошнам, бу дөрән мени соғла қарши алди. Мән һеч немә болмиғандәк, елип киргән «соғамни» дәстихан үстигә …

Жазды жайдарлы өткізіп, күзді керемет көңіл-күймен қарсы алып, енді қыстың қамына да кірісіп кеттік. Күз демекші… Алғашқы айы оқу жылының бастау алуымен, білім күнінің келуімен басталады емес пе? Жаздың үш айындағы көшенің тыныштығы басылып, абыр да сабыр күйге енетін күйбең тіршіліктің нағыз қайнаған кезі де оқушылармен байланысты ғой шіркін. Таңғы сағат жетіден бастап мектептің алды кептеліске толып, ақ көйлек, қара …

Махаббат, сезім, сүйіспеншілік, адалдық деген қасиеттер бүгін бар ма, жоқ ондай нәрселерді заман ағымына қарай бойымыздан да, тілдік қорымыздан да алып тастадық па? Оны өзіміз де түсінуден қалғандаймыз. Бүгінгінің балалары ең алдымен материалдық құндылыққа мән беріп, егер көлігің, үйің болса, қалған сезім, жүрек қалауы деген ұғымдардан жырақтанып кеткендей ме деген ой соңғы кезде санамызды жадылап алғандай. Бәрі есеппен, махаббат та, …

Ачқучсиз қулупниң ясалмиғинидәк, йешими йоқ қийинчилиқ болмайду. Инсан һаятида әйнә шундақ синақлардин савақ елип яшайду. Өмүр атлиқ қамчиниң сепидәк қисқа йолда, иссиқниму, соғниму баштин кәчүриду. Бирдә путлишиду, бирдә адишиду. Һаят мана шуниси билән қизиқ… Қийинчилиқлар бизни төзүмлүк болушқа, келәчәккә ишинишкә, қолда бар бәхитниң қәдригә йетишкә тәрбийиләйду. Ямғурдин кейин һаман күн чиққинидәк, қайғулуқ күнләрниң ахири хошаллиқ билән аяқлишиду. Әң муһими сәвир …

…Дилбәр йәңгәм сетивалған өйиниң тарлиғидин, «қериндашлириң написәтлик қилди», дәп йәнә башқиму дитқа сиғмайдиған гәпләрни оттуриға қоюп, ғайиванә налип, Абдирим акамниң бешини ағритип, женини йәп болған еди… Абдирим акам көп қәвәтлик өйгә көчүп кәлгәндин буян арамини йоқатқан. У һәр күни иштин һерип келиду. Кечиси арам елиш үчүн йетип, көзи уйқиға кетиши билән аллиқандақ балиниң жиғисидин чөчүп оханди. Бу аваз қулақлириниң йенида …

Міне, жылыту маусымы да басталып кетті. Қылышын сүйреткен қыс та таяу. Бірақ әлі күнге кей мектеп оқушылары мен мекемелерде қызметкерлер бүрсең қағуда. Өйткені отын, көмір алынбаған ғимараттар бар. Қыстың қамын жаз ойлайық десек те болмады. Біз жиын сайын жылудың жырын айтып жүргенде, уақыт та жетіп келді. Ауыл тұрғындарының да 100 пайыз көмір алып, көсіліп отырғаны шамалы. Онсыз да жанын жалдап …

Мән Ташкәнт Хәлиқ егилиги институтиға тапшурған вақитта, йәни 1975-оқуш жили башланғанда, биздин бир курс жуқури оқуйдиған Ғоҗәмбәрди Җанбақиев «бийил Ташкәнттә он бәш уйғур балиси оқушқа тапшурупту. Шулар билән тонушуш мәрасимини өткүзсәк», дегән тәшәббуси билән бир чайханида баш қоштуқ.Улардин бизниң факультеттила Абдурсул Азнибақиев, Иврайим Тохтибақиев, Бәхитҗан Бәхтахунов, Малик Садиров, һели мәрһум Абдумүлүк Җанбақиев вә башқилар бар еди. Аз күнләрдин кейин биз …

    «Ақылды адам азғантайды қанағат қылып, бақытты өмір сүреді, ал ақымаққа бәрін берсең де аз», – деген екен данышпан Абай. Бүгінде оның қаншалықты мән-мағынасы сақталғандығын дөп басып айта алмаймыз. Әйтеуір бәріміздің де «өзімізге болса екен» деген мысық тілеу пиғыл миымызды жаулап алғаны шындық.  Тойға барсақ та, асқа барсақ та еті көп табақ келсе екен немесе жақсы жайылған, мәзірі көп …